
نام علمی: Pelargonum graveolens
مشخصات گیاهشناسی: شمعدانی عطری گیاهی کند رشد و چندساله، عموما علفی با ساقههای بلند و برگهای گرد با حاشیه موجدار وعطری شبیه گل سرخ وسیب دارد. گلهای شمعدانی عطری سفید با رگههای قرمز بوده که در بهار و تابستان تولید میشوند. گلها مرکب از پنج کاسبرگ، پنج گلبرگ، ده پرچم متصل به هم هستند. ارتفاع بوته شمعدانی عطری به حدود سی سانتیمتر و پهنای حدود شصت سانتیمتر میرسد.
روش کشت: ازدیاد شمعدانی عطری به وسیله قلمه ترکههای چوبی نرم از بهار تا پاییز امکان پذیر است. زمان قلمه گرفتن معمولا در آخر مرداد و اوایل شهریور میباشد که گیاه مادری از قدرت وقوت زیادی برخوردار است. قلمههای گرفته شده در آخر مهرماه دارای ریشه کامل میباشند. در روزهای اول قلمهها را در سایه نگهداری میکنند سپس بتدریج به آنها نور کافی داده میشود تا رشد ونمو کنند. زمانی قلمهها آبیاری میشوند که رطوبت بستر آنها خیلی پائین باشد.
نیازهای اکولوژیکی:
خاک: خاک مناسب برای شمعدانی عطری خاکی است که کمی سنگین بوده، از لحاظ اسیدیته خنثی تا قلیایی باشد. خاک باید متشکل از یک قسمت خاک برگ پوسیده، دو قسمت خاک مرطوب باغچه، یک قسمت شن زبر ویک قسمت کود گاوی پوسیده باشد. شمعدانی عطری نیاز به خاک با زهکشی خوب دارد.
غذا: کود فسفره برای تقویت ریشه وکود ازته برای ازدیاد شاخ وبرگ وکود پتاس برای تولید گل مفید است. از اردیبهشت تا مهرماه هربار یک مرتبه باید کود تجارتی به شمعدانی داده شود و در زمستان از کود دادن باید خودداری نمود. کود را موقعی به گیاه میدهند که ریشه گلدان را پر کند.
آب: شمعدانی عطری میتواند خیلی سریع و به مقدار زیادآب را دراندام خود ذخیره کند. شمعدانی عطری جزئ گونههایی است که به آب زیاد احتیاج دارد. درهرحال در تابستان موقعی که بوته شمعدانی گل داشته باشد به آب بیشتری محتاج است ودر روزهای کوتاه زمستان و در حرارت کم آب دادن را برای چند هفته باید قطع نمودولی وقتی گیاه درحال فعالیت است هیچوقت نباید رطوبت خاک کم باشد. میزان وموقع آب دادن بستگی به وضع خودگیاه وحرارت هوا ورطوبت جوی دارد. در روزهای خیلی گرم یا روزهایی که بادهای خشک میوزد ودر تابستان به گیاه روزی دو بار آب داده میشود. وقتی شدت نورکم یا رطوبت زیاداست اصولا گیاه به آب نیاز ندارد.
هواودرجه حرارت: شمعدانی عطری رطوبت جوی را لازم ندارد البته این مورد برای گیاه مضر هم نیست. گلخانه مرطوب را نمیپسندد اما نباید محیط زیاده از حد خشک باشد. محلهای آفتابی برای این گونه شمعدانی مفید است ولی درسایه آفتاب هم بردباری نشان میدهد. رویهمرفته جریان هوا خیلی از ناراحتیها را از بین میبرد. حرارت مناسب برای شمعدانی عطری بین۱۴-۷درجه سانتیگراد است که در این حرارتها بهتر رشد میکند. نسبت به سرما و یخبندان نیز حساس بوده و حداقل دما برای رشد ونمو باید بین۱۰-۷ باشد.
خواص درمانی:
اسانس ژرانیوم، از نظر درمانی دارای اثر ضد عفونی کننده است. در عطر سازی و تهیه گرد دندان، پمادها و فراوردههای زیبایی، مصرف میشود. و خاصیت ضد تب دارد.
چاى شمعدانى وحشى (عطرى)، آرامبخش افراد افسرده و مضطرب
استفاده از برگ هاى ژرانیوم (شمعدانى عطرى و یا وحشى) که در نواحى آذربایجان به نام عطر چایى یا عطر شاهى معروف است، از دیرباز در میان خانواده هاى ایرانى متداول بوده است. اغلب خانوادهها براى این منظور یک گلدان از این گیاه زیبا را که داراى برگ هاى سبز پرچین و شکن و بسیار معطر است، در خانه نگهدارى مى کنند و با افزودن چند برگ شمعدانى معطر، در داخل قورى چاى، از عطر دلپذیر و طعم مطبوع چاى و خواص درمانى ژرانیوم برخوردار مى شوند.
ژرانیوم، از تیره گیاهان معطرى است که داراى اثرات ضددرد، ضداضطراب، ضدافسردگى، مقوى مسکن و آرامبخش است.
بهترین و سادهترین روش استفاده از این گیاه، قرار دادن چند برگ آن در چاى معمولى است. اما براى موارد یاد شده، مصرف روزانه ۲ فنجان از دم کرده این گیاه به میزان یک قاشق چاى خورى از پودر برگ آن در یک فنجان آب جوش براى مدت ۲-۱ هفته تا برطرف شدن کامل ناراحتى، توصیه مى شود.