گل حنا

گیاه‌شناسی و تاریخچه

حنا گلی متعلق به خانواده Balsaminaceaeو از جنس Impatiens است.
گل حنا امروزه تبدیل به پرمصرف‌ترین گل برای پوشاندن زمین باغ‌ها در آمریکای شمالی شده است و پرورش دهندگان آن سالانه مبلغی معادل ۲۵۰میلیون دلار از این راه درآمد دارند. در سال ۱۸۹۶ دکتر جان کرت، پزشک و طبیعی‌دان انگلیسی پس از مسافرتی طولانی از آفریقا به انگلیس برگشت، او صد‌ها بوته گل وحشی به همراه آورده بود که در بین آن‌ها این بوته‌های وحشی سرزمین زنزیوار، واقع در شرق آفریقا نیز وجود داشت. پرورش این نوع بوته‌ها در روزهای نخست در باغ‌های انگلیس و آمریکای شمالی به تلاش بسیاری نیاز داشت و گذشته از آن، باغداران علاقه زیادی در برابر آن از خود نشان نمی‌دادند اما برعکس، در کشور کاستاریکا گویی بوته‌های همین گل محیط مساعد خود را پیدا کردند، زیرا به بهترین صورت تکثیر یافته و سازگار شدند، به طوری که بدون کمترین تلاشی با موفقیتی باور نکردنی به موقعیت‌های وحشی و دست نخورده راه یافتند. حال دیگر این بوته‌ها در همه جا پیدا می‌شدند، در بالای کوه‌های آتشفشان و حتی در جنگل‌های پرباران.
گل حنا را باید در باغ‌ها تا حدودی تازه وارد دانست، زیرا با سابقه یکصد ساله هنوز در کنار گلهای دیگر مانند کودک است. گسترش زیاد این گل را باید مدیون بینش درست و تلاش‌های گیاه‌شناس ورزیده، هوف دانست.
داستان گل حنا در واقع از سال ۱۹۴۴ آغاز می‌شود. در این سال سروان هوف-افسر ارتش به کاستاریکا آمد تا مأموریت دولتی خود را انجام دهد، این بود که او اولین بار گل حنا را دید. هوف کار خود را با اهلی کردن گلهای حنا آغاز کرد. او مایل بود به بوته‌هایی دست یابد که گلهای متقارن‌تر و پرپر‌تر داشته باشد. او بیشتر از ۱۰ سال وقت خود را روی پیوند زنی نمونه‌های مختلف حنا صرف کرد. بعد از هزار‌ها انتخاب بوته و آزمایشات مکرر، سرانجام به گیاه مطلوب خود رسید، گیاهی که با محیط خود، سازگاری کامل یافته، برگ‌های کوچک فراوان و گلهای زیادی داشت.
او دورگه‌های زیادی را بدست آورد، تا اینکه در سال ۱۹۶۵ چندین نمونه از کارهای خود را برای تایید کار به دانشگاه‌های مختلف فرستاد که البته تمامی نتایج کارهای او مثبت بودند، بنابراین، او به گونه تازه‌ای از حنا رسیده بود، گلهایی در ۸ رنگ به بازار عرضه شد و کارش مورد تایید مردم قرار گرفت.
امروزه حدود ۹۰۰ نوع گل حنا وجود دارد که همه آن‌ها ازوالد اولیه به نام Walleriana بدست آمده‌اند.

نیاز‌ها و مراقبت‌ها

در موقع کاشت، حتماً زهکشی ته گلدان را فراهم کنیم تا آب در ته گلدان جمع نشود.
از کود حیوانی و کودهای شیمیایی (K، P، N) در موقع خود استفاده کنیم. کود شیمیایی را همراه با آب آبیاری به گیاه بدهیم. مخلوط کود شیمیایی باید خیلی رقیق باشد تا به راحتی جذب خاک و گیاه شود و هرگز به گیاه پر رشد و سن دار کود شیمیایی زیادی ندهیم. به علاوه، کود دامی از هدر رفتن آب جلوگیری کرده و باعث رشد بهتر گیاه می‌شود.
در خصوص رطوبت می‌توان گفت اگر خاک همیشه مرطوب باشد، رشد گیاه خیلی بیشتر خواهد بود. استفاده از خزه و کود دامی در خاک احتمال خشک شدن را کاهش می‌دهد. هرگز خاک این گیاه نباید خشک شود، بنابراین آبیاری این گیاه به طور مکرر و به مقدار کم باشد. هر چه قدر بوته‌های درون گلدان بیشتر باشد، مقدار بیشتری آب لازم دارد. حال اگر خاک اطراف ریشه خشک شد، بوته‌های که از بین رفته‌اند را از بقیه جدا می‌کنیم و بعد گلدان را در یک ظرف پر از آب می‌گذاریم.
این گیاه در محل‌های آفتابگیر و هم در زیر سایه درختان می‌تواند رشد کند. همچنین هوای گرم و مرطوب را می‌پسندد، بوته‌های حنایی که دارای ریشه‌های زیاد و سفید باشند بسیار نمونه‌های خوبی هستند و رشد بیشتری خواهند داشت. جهت پرپشت شدن گیاه می‌توان جوانه‌های انتهایی را قطع کرد تا جوانه‌های جانبی فرصت رشد پیدا کرده و گیاه پرپشت شود.

تکثیر

تکثیر این گیاه به دو روش قلمه گیری و کاشت بذر امکان پذیر است.
نشاء این گیاه را در فصل بهار در گلدان می‌کارند تا در فصل تابستان گیاهی غرق در گل بدست آید. دوام گل‌ها فقط یک ماه است. در موقعی که گیاه حالت پژمردگی داشت، می‌توان گلهای کامل را چید تا غنچه‌های جدید قدرت رشد پیدا کنند و گیاه حالت تازه یابد.
نام‌های دیگر این گیاه، (به من دست نزن) و (BUSY BUSY) است.

روش تبدیل گل‌های حنای کم پر به پر پر

بعضی از گونه‌های حنا خودشان گلبرگ مضاعف دارند، اما هنوز مادگی و پرچم و گرده نیز در آن‌ها وجود دارد. با این قبیل گل‌ها می‌شود کار گرده افشانی و تکثیر را انجام داد. ما می‌توانیم بین این گلهای دارای گلبرگ مضاعف و گلهای معمولی ۴ گلبرگی عمل گرده افشانی متقاطع انجام دهیم که در این حالت به انبوهی از گل‌ها می‌رسیم که طبعاً چند تایی از آن‌ها حالت پرپر پیدا می‌کنند. البته برای رسیدن به هدف باید تعداد گلهای بیشتری را انتخاب کرد. انواع پرپرحنا شباهت زیادی به گل رز دارند.

کاربرد

از این گیاه در فضای سبز برای نقشه‌های گلکاری، کاشت در جعبه‌ها و گلجا‌ها استفاده می‌گردد.