گل محمدی

نام علمی: Rosa Domascena – Mill

گل محمدی یک گیاه گل دار از خانواده Rosaceaeاست که بیشتر برای گلاب گیری، داروسازی و طب، عطرسازی و صنایع غذائی مصرف دارد. رویشگاه اولیه آن ایران و در حال حاضر در استانهای اصفهان (کاشان)، فارس، کرمان، آذربایجان شرقی و غربی، مرکزی و… کشت می‌شود.

مناطق عمده تولید گل محمدی در استان اصفهان عبارتند ازکاشان، گلپایگان ونطنز. سطح زیر کشت در استان اصفهان معادل ۱۲۰۶ هکتار با میزان تولید ۵۴۸۱ هکتار می‌باشد (آمار سال ۱۳۸۵) که در رتبه سوم کشوری قرار دارد.
از نظر گیاه‌شناسی گل محمدی درختچه‌ای خاردار با ارتفاع حدود ۵/۱ متر با برگهای ۵ تا ۷ برگچه‌ای به شکل تخم مرغ و رنگ سبز براق بوده و گل آن کم پر تا نیمه پٌرپر به رنگ صورتی تا صورتی- قرمز و معطر با گل آذین خوشه‌ای مرکب یا منفرد می‌باشد. زمان گلدهی در اکثر گونه‌ها در بهار می‌باشد.
این گیاه بسیار مقاوم بوده و اکثر شرایط آب و هوائی را به خوبی تحمل می‌کند ولی اصولاً مناطق باز و آفتابگیر با شبهای نبستاً خنک را ترجیح می‌دهد. نسبت به کم آبی مقاوم بوده و بسته به منطقه کشت شده بین ۷ تا ۱۵ روز یکبار در زمان گلدهی و ۲۰ تا ۳۰ روز یکبار در دیگر دوره‌های رشد آبیاری می‌شود.

در کاشان آبیاری ۵ تا ۱۰ مرتبه با دوره آبیاری ۱۲ تا ۵۰ روز مرسوم می‌باشد. خاکهای حاصلخیز شنی- رسی دارای بافت نسبتاً خشک که هوا را به خوبی از خود عبور دهد و دارای مقادیری مواد آلی پوسیده باشد و PH حدود ۵/۶ بهترین محیط رشد برای گل محمدی می‌باشد.
کاشت نهال‌های آن معمولاً در اسفندماه در گودالهائی به عمق ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر انجام می‌شود. عمده‌ترین روش کشت جوی و پشته با فواصل خطوط کشت حدود ۴ متر و فاصله نهالهای حدود ۲ متر است. البته روش کرتی نیز در بعضی از مناطق مرسوم است که در این حالت فاصله کاشت ۵/۱×۵/۱ متر تا ۲ × ۲ متر در نظر گرفته می‌شود.
عملیات هرس بیشتر برای حذف شاخه‌های ضعیف و کنترل بیماری‌ها و آفات انجام می‌شود و در اکثر مناطق عمل هرس فرم دهی دیده می‌شود. معمولاً ۵ تا ۶ سال بعد از کاشت درختچه‌های گل محمدی راکف بر می‌کنند تا عمل جوان سازی گیاه انجام شود.
گل محمدی از سال دوم شروع به گل دهی می‌کند و بیشترین محصول را در سالهای ۳ و ۴ دارد ولی از سال ششم گل‌ها ریز شده و مقدار محصول نیز کم می‌شود. زمان برداشت از اول اردیبهشت شروع شده و در بعضی مناطق گاهی تا آخر خرداد نیز ادامه می‌یابد ولی معمولاً طول دوره برداشت ۲۰ تا ۳۰ روز است. میانگین مقدار محصول یک درختچه گل محمدی ۲ تا ۵/۲ کیلوگرم است.
گل محمدی از راه پاجوش، قلمه زدن، خوابانیدن و پیوندزدن و از طریق بذر (برای مصارف خاص) تکثیر می‌شود که در کاشان اکثراً به روش پاجوش است.
مهم‌ترین آفات گل محمدی شته‌ها (خصوصاً شته گل سرخ) کنه‌ها، شپشک، کرم ساقه خوار و مهم‌ترین بیماری آن سفیدک می‌باشد. در کاشان سموم مصرفی برای کنترل آفات بیشتر گوزاتیون، مالاتیون و دیازینون و برای بیماری سفیدک سموم سولفوره می‌باشد.