کیک و شیرینی در روم باستان

آیا کسی را می‌شناسید که شیرینی دوست نداشته باشد؟ تصور یک جشن تولد بدون کیک و شمعهای روشن آنقدر مشکل است که فکر می‌کنیم کیک و شیرینی همواره جزئی از غذای ما بوده‌اند. اما جالب است بدانید که شیرینی و به خصوص کیک، مدت خیلی زیادی نیست که به جمع غذاها پیوسته‌اند.

البته مدتها است که از واژه “کیک” استفاده می‌شود، اما معنی آن در طی قرنها تغییر یافته است. قدیمی‌ترین نمونه‌هایی که از کیک می‌شناسیم توسط باستان شناسان در دهکده‌های دوران نوسنگی کشف شده‌اند این کیکها از دانه‌های له شده غلاتی که با آب به هم چسبانده و فشرده شده ساخته شده و به احتمال زیاد بر روی سنگ داغ پخته شده‌اند. امروز هم چنین ترکیبی به شکل بیسکوییت گندم یا جو پرک شده ساخته می‌شود.

کار شیرینی پزی همیشه کار پر زحمتی بوده است، به این دلیل که مواد آن باید با دقت اندازه گیری شود، و در زمانهای قدیم کنترل عواملی مانند دما و میزان نرمی و خشکی کیک بسیاری مشکل بوده است. مصریان باستان، اولین قومی بودند که پختن نان و شیرینی را به عنوان هنر در نظر گرفتند. آنها روشهای قابل اجرایی برای پختن به وجود آوردند و همچنین فرها یا تنورهای ابتدایی را برای پختن انواع نانهایی که با غذا مصرف می‌شد، ساختند. بعضی از این نانها با عسل شیرین شده و به عنوان دسر مصرف می‌شدند. اما با وجود اینکه ما شواهد تصویری فراوانی از مراحل پخت و پز مصریان در دست داریم و با نمونه‌هایی که در مقبره‌ها به دست آمده، میدانیم آنها از چه موادی استفاده می‌کرده اند، اما نمی‌دانیم نان‌های مصر باستان دقیقاً چه طعمی داشته‌اند.

یونان و روم باستان

یونانیان کیک را “پلاکوس” plakous می‌نامند که از لغتی به معنای مسطح گرفته شده است. کیک‌های آنان معمولاً ترکیبی از دانه‌های خوراکی مانند گردو و بادام با عسل بود. یک دستور پخت این کیک وجود دارد و نتیجه آن کاملاً خوش مزه است.

با ورود به دوران روم باستان، ماجرا کمی ساده‌تر می‌شود. یک دستور پخت کیکی به نام لیبوم Libum وجود دارد که نتیجه‌اش کیکی کوچک و بسیار شبیه کیک پنیر امروزی است که با عسل شیرین شده باشد. لیبوم در اصل برای پیشکش کردن به خدایان تهیه می‌شده است. کیک دیگری که دستور تهیه‌اش از آن دوران باقی مانده، ساتورا satura نام دارد. کیک مسطح و سنگینی که از بلغور جو، کشمش، دانه صنوبر یا کاج، دانه انار و شراب شیرین ساخته می‌شده است. البته رومیان با چنین مواد ساده‌ای راضی نمی‌شدند و بعدها روش پخت و پز با ییست yeast یا خمیرترش را به خوبی آموختند.

در طول زمان واژه‌های نان و کیک در جاهایی هم معنی شدند. واژه کیک ریشه آنگلوساکسون دارد و به معنی نان کوچک به کار می‌رفته است. اما کیکها همیشه کوچک باقی نماندند و به چیزی تبدیل شدند که امروز به عنوان نان میوه‌ای می‌شناسیم. و آن از خمیر ورآمده با ییست همراه با کشمش، کره، ادویه، تخم مرغ و عسل یا شکر، تهیه می‌شود. کیک‌های چای هم در این دسته از شیرینیها قرار می‌گیرند که اصلیت انگلیسی دارند.